Vô trách nhiệm xã hội với hành vi khám phá, phạm pháp mà không hề hối hận thì bạn rất có thể đã mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội.

Rối loạn nhân cách chống xã hội là một quá trình suy nghĩ rối loạn chức năng ăn sâu và cứng nhắc, tập trung vào hành vi vô trách nhiệm xã hội với hành vi khám phá, phạm pháp mà không hề hối hận. Người rối loạn nhân cách chống đối xã hội thường coi thường và vi phạm quyền của người khác.

Trong tất cả 10 rối loạn nhân cách, rối loạn nhân cách chống đối xã hội là loại duy nhất không thể chẩn đoán được trong thời thơ ấu. Trước 18 tuổi, bệnh nhân phải được chẩn đoán trước đó là mắc chứng rối loạn hành vi và vào năm 15 tuổi thì mới đủ tiêu chuẩn chẩn đoán tình trạng này.

Nguyên nhân của rối loạn nhân cách chống đối xã hội

Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định chính xác, những cả yếu tố di truyền và môi trường đều được phát hiện có vai trò trong sự phát triển của rối loạn nhân cách chống đối. Nhiều nghiên cứu khác nhau trong quá khứ đã cho thấy các ước tính khác nhau về tỷ lệ ảnh hưởng của yếu tố di truyền, nằm trong khoảng từ 38% đến 69%. Các yếu tố môi trường có liên quan đến sự phát triển của rối loạn nhân cách chống đối xã hội bao gồm trải nghiệm thời thơ ấu bất lợi (bị lạm dụng thể chất và lạm dụng tình dục, bị bỏ rơi) cùng với bệnh lý tâm thần thời thơ ấu.

Một nguyên nhân khác đến từ sự hiếu chiến mang tính xung động, liên quan đến chức năng vận chuyển serotonin bất thường. Không quan tâm đến sự đau đớn của người khác trong thời thơ ấu là tiền đề cho hành vi chống đối xã hội vào giai đoạn sau của thời kỳ thanh thiếu niên.

Rối loạn nhân cách chống đối xã hội phổ biến đối với họ hàng bậc 1 của bệnh nhân. Nguy cơ phát triển rối loạn này tăng lên ở trẻ được nhận nuôi và với trẻ là con đẻ của cha mẹ mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội. 

Dấu hiệu nhận biết người mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội

Dấu hiệu điển hình là coi thường và vi phạm các quyền của người khác được chỉ ra bởi 3 (hoặc nhiều hơn) trong số những điều sau:

1. Không tuân thủ các chuẩn mực xã hội liên quan đến các hành vi hợp pháp;
2. Lừa dối, nói dối nhiều lần, sử dụng bí danh hoặc lừa bịp người khác để mua vui hoặc thu lợi cá nhân;
3. Bốc đồng hoặc không lập kế hoạch;
4. Khó chịu và hung dữ, thường xuyên đánh nhau hoặc hành hung;
5. Chủ quan đối với tính mạng của bản thân hoặc người khác;
6. Thiếu trách nhiệm liên tục, không duy trì hành vi công việc nhất quán hoặc tôn trọng các nghĩa vụ cơ bản;
7. Không có thái độ hối hận, thờ ơ hoặc hợp lý hóa việc làm tổn thương, ngược đãi người khác;
8. Người bệnh từ 18 tuổi trở lên;
9. Đã có bằng chứng về rối loạn ứng xử thường khởi phát trước 15 tuổi.

Cách chữa trị rối loạn nhân cách chống đối xã hội

Mặc dù đã có vô số biện pháp can thiệp được thử nghiệm, nhưng hiệu quả điều trị rối loạn nhân cách chống đối xã hội chưa rõ ràng. Một số bằng chứng cho rằng can thiệp điều trị sớm đối với rối loạn ứng xử ở trẻ em sẽ đem lại hiệu quả cao hơn cả. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã sử dụng một số liệu pháp tâm lý và do mức độ nghiêm trọng của các tác hại tiềm ẩn khi trưởng thành, cần phải cân nhắc kỹ lưỡng khi xác định một liệu trình điều trị từ lứa tuổi trẻ em.

Một cá nhân được chẩn đoán mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội sẽ là gánh nặng cho gia đình, đồng nghiệp và những người xung quanh. Không chỉ vậy, các bệnh đi kèm về sức khỏe tâm thần và rối loạn gây nghiện liên quan, tỷ lệ tử vong cao hơn sẽ làm tăng thêm gánh nặng này. Do đó, liệu pháp điều trị bằng thuốc hoặc tâm lý cần được xem xét khi nghi ngờ bất kỳ dấu hiệu rối loạn nhân cách chống đối xã hội từ lúc nhỏ ở một người, giúp họ có khả năng hòa nhập cộng đồng khi lớn lên.

Một số ví dụ về tội phạm nguy hiểm mắc chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội

Có thể nói“tham vọng” chính là đại diện cho Rối loạn nhân cách chống xã hội (AsPD). Vì tham vọng khiến một người coi nhẹ và xâm hại đến quyền lợi của người khác hòng đạt được mục đích của mình. Đây cũng là một đặc điểm chính của AsPD. Trong lịch sử, những kẻ giết người hàng loạt nổi tiếng như Dennis Lynn Rader (vụ án BTK) hay Henry Lucas – kẻ đã giết hàng chục người, kể cả vợ mình được cho là mắc rối loạn nhân cách chống xã hội. 

Nhưng không phải những kẻ giết người máu lạnh nào cũng mắc chứng rối loạn này. Một kẻ tội phạm, dù có ác độc đến đâu, thì cũng có những người thân thuộc, những người mà hắn yêu thương và trong bất cứ trường hợp nào, hắn cũng không thể xuống tay sát hại được. Và đó chính là điểm để phân biệt giữa một tên tội phạm máu lạnh và một kẻ tội phạm mắc chứng rối loạn nhân cách phản xã hội. Bởi kẻ mắc rối loạn này không hề có một tí ti cảm xúc gì với những người mà hắn giết hại, dù đó là người thân nhất của hắn. Quan hệ máu mủ, gia đình, ruột rà không là gì với những kẻ này cả. Trong thế giới của hắn, chỉ có hắn là nhất.

Hy vọng rằng với bài viết này, các bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức hữu ích về chứng rối loạn nhân cách xã hội, những ảnh hưởng và tác động của nó đến chính người bệnh và cả những người xung quanh!